23.04.2024

Dönüşümün Kıyısında Tarlabaşı

Fotoğraflar: Jivan Güner, Sedef Özge, Meltem Ulusoy Haberi Oku

  • F: Meltem Ulusoy
  • F: Meltem Ulusoy
  • F: Jivan Güner
  • F: Meltem Ulusoy
  • F: Jivan Güner
  • F: Meltem Ulusoy
  • F: Meltem Ulusoy
  • F: Jivan Güner
  • F: Meltem Ulusoy
  • F: Sedef Özge
  • F: Jivan Güner
  • F: Jivan Güner
  • F: Jivan Güner
  • F: Meltem Ulusoy
  • F: Jivan Güner
  • F: Sedef Özge
  • F: Sedef Özge
  • F: Sedef Özge
  • F: Sedef Özge
  • F: Meltem Ulusoy
  • F: Meltem Ulusoy
  • F: Jivan Güner

İstanbul amansız bir dönüşüm sürecinden geçiyor; tarihi yarımadada ve turizm bölgelerindeki mahalleler "soylulaştırma" süreci kapsamında birer birer yıkılarak lüks rezidanslara ve alışveriş merkezlerine dönüştürülüyor. Beyoğlu'nun merkezinde yer alan Tarlabaşı, 2007 yılında "İstanbul'un Şanzelizesi" olarak lanse edilen bir projeyle kentsel dönüşüm alanı olarak seçildi.

Daha önce Rum ve Ermeni nüfusun, daha sonra Romanların ve Doğu Anadolu'da yakılan köylerden göçe zorlanan Kürt ailelerin yaşadığı Tarlabaşı, farklı kültürlerin ve yaşam tarzlarının harmanlandığı canlı bir mahalle olageldi. Bölgedeki tarihi binaların restorasyonuna izin verilmediği için bakımsız kalan binalar, düşük kiralarıyla işsizler, seks işçileri, translar, geri dönüşüm işçileri, yasadışı göçmenler gibi toplumun avantajsız kesimleri için de bir çekim merkezi haline geldi. Tarlabaşı kentsel dönüşüm projesi, "uyuşturucu satıcıları, hırsızlar, travestiler ve evsizleri" bölgeden tahliye ederek bölgeyi "sterilize" etme ve bir turizm merkezi olarak yeniden Beyoğlu'na "kazandırma" iddiasıyla ortaya atıldı.

Proje kapsamında, 278 binanın bulunduğu alana lüks rezidanslar, oteller ve çok katlı otoparkların inşa edilmesi planlanıyor. Söz konusu 278 binada yaşayan aileler tahliye edilerek şehrin dışındaki TOKİ sitelerine yerleşmeye veya köylerine dönmeye zorlandı. Bölgenin tamamı alüminyum perdelerle çevrelendi ve ardından yıkım başladı.

Galata Fotoğrafhanesi Basın Fotoğrafçılığı programı kapsamında, Jivan Güner, Meltem Ulusoy ve Sedef Özge, 2012 yılında alüminyum perdeler sokakları kaplamaya henüz başlarken, binalar tamamen yıkılmadan önce üç ay boyunca mahalleyi fotoğrafladı. Mahallede yaşayanlarla ilişki kurarak yıkım alanının dışındaki canlı mahalle yaşamını ve boşaltılan binaların bulunduğu sokaklardaki hüzün ve yıkımı belgelediler.

Tahliye sürecinde çoğu kişi evsiz kaldı ve eskisinden daha zor koşullarda yaşamaya başladı. Proje tamamlanıp da Tarlabaşı "soylulaştığında" mahallenin kalanı da radikal bir değişim yaşayacak. İstanbul'da mahalle kültürünün son örneklerinden biri daha tarih olacak.

Dönüşümün Kıyısında Tarlabaşı çalışması, 2013 yılında İstanbul'da Fotoğraf Vakfı Galerisi'nde ve 2014 yılında Köln|Dortmund Uluslararası Kadın Filmleri Festivali kapsamında Köln'de sergilendi.